بازده رشد گاوهای شیرده
ایجاد نظیر عاملی اصلی در گزینش بازده رشد گاوهای شیرده می باشد . در بهترین حالت هر ماده گاو، سالانه یک گوساله ایجاد خواهد کرد . از لحاظ اقتصادی، باروری معمولا با دقت به مسافت زایش پی در پی دو گوساله ارزیابی می شود . معیارهای میزان گیری راندمان ساخت مثل، مشتمل بر تعداد تلقیحات به ازای آبستنی، میزان آبستنی در ازای اولین تلقیح، تعداد روزهای گشوده و مسافت زایش می باشد .
تولید مثل علتی اصلی در تعیین راندمان رویش گاوهای شیرده می باشد . در بهترین وضعیت هر ماده گاو، سالانه یک گوساله ساخت خواهد کرد . از حیث اقتصادی، باروری معمولا با اعتنا به مسافت زایش پی در پی دو گوساله تحلیل می شود . معیارهای اندازه گیری راندمان ایجاد مثل، دربرگیرنده تعداد تلقیحات به ازای آبستنی، مقدار آبستنی در ازای اولین تلقیح، تعداد روزهای گشوده و مسافت زایش می باشد . فاصله زایش مطلوب در بخش اعظم گاوداریها 12-13 ماه می باشد . در بخش اعظم گاوداریها درصد آبستنی با اولین تلقیح در میان 50-60 % هست و برای 55% آبستنی ها به حدود 8/1 تلقیح برای هر آبستنی نیاز می‌باشد . یکی از دلایل حیاتی اقتصادی نبودن پرورش گاو شیری در استان، تحت بودن راندمان ساخت مثلی در گله هاست . ضعف در تشخیص بموقع فحلی و آبستنی موجب می شود تا فحلیهای متعددی در برهه زمانی ارتفاع قدمت اقتصادی گاو از دست برود که این امر به خودی خود سبب ساز طولانی شدن مسافت دو زایمان و به تبع آن ضررهای مالی فراوان به دامداران می گردد . این مقاله ترویجی، که با همکاری کارشناسان راءس تحقیقات و معاونت امور دام و بخش ترویج استان تهیه شده است، عملکرد دارد که دامداران استان را با روشهای سنتی و علمی تشخیص به موقع قحلی و آبستنی متعاقب تلقیح آشنا نماید .
مفهوم
فحلی: پدیده فحلی ، فاصله هنگامی هست که در ارتفاع آن حیوان ماده رمز پا می ایستد تا با حیوان نر جفتگیری کند .این وضعیت متعاقب تغییرات هورمونها و به خصوص هورمون استروژن رخ می دهد . براین اساس فحلی یک پدیده رفتاری محسوب می شود . در صورتیکه برهه زمانی بروز فحلی بموقع تشخیص داده نشود و گاو بموقع تلقیح نگردد، دست کم به مقدار یک چرخه فحلی، فاصله گوساله زائی ارتقاء خواهد یافت . براین اساس مدیر و تشخیص گاو فحل از حیث اقتصادی بسیار حائز اهمیت می باشد و مدیران واحدهای رشد گاوهای شیرده باید از تمام امکانات مو جود برای تشخیص گاوهای فحل استعمال کنند . با توجه به بسط تکنیک تلقیح مصنوعی، به جای گاو نر خویش گاودار باید فعالیت فحل یابی را انجام دهد و اینجاست که بسیاری از ایرادات مدیریتی موءثر بر باروری گله صریح می شود . خلل مربوط به تشخیص فحلی در گاوهای ماده به حافظه کوتاه و متغیر بودن ارتفاع دوره فحلی می باشد . تشخیص فحلی در صبح زود بلافاصله پس از روشن شدن هوا یا این که در سپیده دم بخش اعظم اهمیت دارد و اکثر اوقات گاوها در بین ساعت 2 صبح زود تا 5 صبح فحل می شوند .
جنبه
های اقتصادی تشخیص فحلی: یک عدد از مهم‌ترین جنبه های مدیریتی در گله های گران قدر گاوهای شیرده ، تشخیص فحلی می باشد که هیچ روشی نمی تواند جایگزین بازرسیهای پیاپی و سیستیماتیک برای تشخیص این موقعیت گردد . این حالت 6 الی 30 ساعت ارتفاع می کشد ولی به طور میانگین برای بیشتر گاوهای ماده این حالت 12 الی 18 ساعت ارتفاع می کشد .درصد بیشتر ای از فحلیها در شبکه های مردمی میان ساعت 6 آنگاه از ظهر تا 6 بامداد چهره می دهد .از عواقب تشخیص نادرست فحلی می توانایی به گمراهی دامدار در تشخیص فحلی آتی، متحمل شدن هزینه های تلقیح خطا و گشوده گشت به فحلی دوباره گاو ذکر شده اشاره کرد . تلقیح گاوی که در حالت فحلی نیست ، منجر می گردد که رحم گاو که در این موقعیت مقاومت کمتری به پاتوژنها دارد، دچار عفونتهای رحمی گردد . وجود تعداد بی شماری از گاوهای شیرده در گله های تجارتی ،نیاز به دستیابی به روشهای مناسب تشخیص فحلی و به کارگیری از وسائل کمکی و نوین،برای تشخیص فحلی را همواره به وجود می آورد .